ساختار شیمیایی و فیزیکی :
دُر نجف به انگلیسی(Dur najaf) نوعی سنگ زینتی از خانواده کوارتز است ، سنگی صاف و شفاف همچون شیشه که به عنوان نگین در انگشترها استفاده میشود.
دُر به معنای مروارید (منظور پاکی و سفیدی این سنگ) و نوع نجفی به معنی “مروارید نجف” می باشد که در زبان فارسی نیز به این نمونه از کوارتزهای شفاف دُر کوهی گفته میشود.
گونه های دیگری از نگین دُر نجف خط های سیاه رنگی به شکل مو دارا می باشد که به آن دُر مودار می گویند.
روش نگهداری :
شما می توانید هر ماه یک تا دو بار نگین را درون آب روان شسته شود و بعد از آن برابر معرض نور خورشید قرار گیرد تا خشک شود و انرژی مجدد را بدست آورد تا بتوانید از خواص انگشتر در نجف اصل بیشترین بهره را ببرید.
خواص درمانی :
▪︎ برای درمان کمر درد مفید است.
▪︎ موثر بر درمان انواع سر دردها و میگرن هاست.
▪︎ همراه داشتن این سنگ ، جریان خون را تحریک می کند.
▪︎ بر روی شنوایی و بهبود عملکرد آن اثر بسیار خوبی دارد.
▪︎ تنظیم کننده مراکز دریافت انرژی در بدن است و تعادل انرژی را در بدن برقرار می کند.
▪︎ در پاکسازی همه چاکراهای بدن نقش مؤثری دارد.
▪︎ پر نور کننده چشم است و باعث جلوگیری از خیلی بیماری های چشمی می شود.
▪︎ برای جلوگیری از خونریزی های شدید بخصوص برای بانوان نیز، بسیار مفید است.
▪︎ بر درمان افسردگی و درد عضلات نیز بسیار مؤثر است.
▪︎ این سنگ به عنوان نماد نیروی ذهن شناخته می شود و به تمرکز و افزایش قدرت ذهن کمک می کند.
احادیث ائمه معصومین :
امام صادق(ع) در گفت‌وگویی که با مفضل داشتند،ضمن برشمردن انگشترهایی که مورد توصیه قرار گرفته است، به دُرِّ نجف اشاره کرده و فایده آن را اینگونه بیان فرمودند: «آن چیزهایی که خداوند عالمیان در آن تل‌هاى سفید نجف اشرف ظاهر می‌کند؛ (یعنى دُرِّ نجف)».
مفضّل پرسید: استفاده از آن چه فضیلتی دارد؟ حضرت فرمود: «هر کسی آن را در دستش کرده و به آن نگاه کند، خداوند متعال در هر نگاه او ثواب “زَورَه‌اى” در نامه عملش می‌نویسد که ثواب آن مثل ثواب پیغمبران و بندگان شایسته خدا باشد». مراد از «زوره»، حج و عمره است؛ یعنى در هر نگاه کردن حجّ و عمره در نامه اعمال او می‌نویسند که ثواب آن حج و عمره مثل ثواب پیغمبران و بندگان شایسته خدا باشد.
در ادامه چنین آمده است: و اگر رحمت خداوند بر شیعیان نبود، قیمت هر دانه نگین دُرِّ نجف به قدری گران می‌شد که کسی توانایی خرید آن را نداشت، ولی خدا آن را برای شیعیان ارزان قرار داد تا همگان چه فقرا و چه ثروتمندان بتوانند از آن بهره برند.
در روایتی دیگر فرموده اند : دوست دارم که هر مومنی پنج انگشتر در دست کند : عقیق، فیروزه، یاقوت، حدید صینی و دُرّ نجف
در مورد اینکه انگشتر را باید در کدام انگشت قرار داد گفته شده: بهتر است که در انگشت كوچك و انگشت چسبيده به آن باشد. مكروه است انگشتر در انگشت شهادت (سبابه) و يا انگشت مياني باشد. همچنین مکروه است انگشتر در دست چب باشد. مستحب است از جنس نقره باشد. مستحب است نگين آن از عقيق باشد. همچنين ياقوت و زبرجد و دُرّ و زمرّد و فيروزه داراي فضيلت است. انگشتر عقیق و دُرِ نجف و فیروزه و حدید و …. در دست راست باشد.
تاریخچه و معادن :
دُر نوعی کوارتز شفاف یا سنگ کریستال است. واژه دُر به معنای مروارید است. به سنگ‌هایی که از نجف به دست می‌آید، دُر نجف به معنای مروارید نجف می‌گویند که اشاره به سفیدی و شفافی این سنگ دارد.
مطابق تاریخچه، دُر یا کوارتز شفاف از دوران بسیار دور در میان اعراب به عنوان وسیله‌ای تزئینی به کار برده می‌شد. بیابان‌های اطراف شهر نجف در کشور عراق و بخصوص قبرستان وادی السلام یکی از منابع عمده دُر است. سنگ‌های این منطقه از زمان پیش از اسلام هم بین اعراب شهرت داشته و از آنها برای ساخت زیورآلات استفاده می‌کردند. در آن زمان به خاطر وجود این سنگ‌های درخشان به بیابان‌های نجف بارق می‌گفتند. امروزه این نام دیگر کاربرد ندارد.
بومیان و مردم محلی در یک روز آفتابی پس از بارندگی که سنگ‌های دُر موجود در خاک این منطقه مانند الماس می‌درخشید می‌توانستند آنها را از بقیه سنگ‌ها و ریگ‌های موجود در بیابان تشخیص داده و به راحتی جمع‌آوری کنند.
وادی السلام بیابانی بزرگ و وسیع است که بین کوه‌ها و تپه‌ها قرار گرفته و قبرستان وادی السلام که بزرگترین قبرستان جهان است، در این منطقه واقع شده است.
قرار گرفتن بیابان وادی السلام در بین تپه‌ها و کوه‌ها باعث شده است که در فصل‌های خاصی از سال محل عبور سیلاب‌های فصلی باشد. وقتی در اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت، اولین باران که به آن باران نیسان می‌گویند می‌بارد، آب باران با خاک این بیابان ترکیب شده و کلوخ‌هایی تشکیل میشود. ساخت سنگ دُر از کلوخ‌ها به عواملی مانند نوع و جنس خاک، گرمای آفتاب، باران، سرعت خشک شدن زمین، تغییرات رطوبتی و دمایی محیط بستگی دارد و چیزی است که باعث به وجود آمدن و درخشندگی خاص سنگ دُر نجف میشود.
کلوخ‌ها توسط مردم محلی جمع آوری شده و به صنعتگران و تولید کنندگان دُر تحویل داده میشود. این کلوخ‌ها در شکل اولیه خود بسیار ارزان هستند. صنعتگران ابتدا کلوخ‌ها را شسته و گل و لای آن را جدا می‌کنند. سپس در کارگاه‌های خود آنها را تراش داده و نهایت سعی خود را می‌کنند تا سنگ بالاترین درخشش و زیبایی را داشته باشد. پس از تراش، سنگ صیقل داده میشود ، پس از آن نوبت به حکاکی و کنده‌کاری نوشته یا تصویر بر روی گوهر صیقل خورده و تراش داده می شود.
پطرس یوسف، کشیش مسیحی لبنانی تبار نقل کرده است که:
در یکی از شهرهای عراق، بلوری صاف و شفاف یافت میشود که از آن انگشتر و وسایل دیگر می‌سازند. این بلور در دوره جاهلیت و صدر اسلام تا دوره عباسی زیاد بود و رفته رفته حسن شهرتش سراسر عراق و خارج آن را فراگرفت و به آن دُرّ نجف گفته میشود. از این سنگ، انواع چراغ و لوستر در کشور مصر ساخته میشود.”
دکتر عبدالعزیز دوری در این باره بیان کرده است که:
در برخی دوره‌ها به این ریگ‌های نجف، دُر گفته‌اند در حالی‌که بلور و شیشه‌ای است که از آن انگشتر و برخی وسایل زینتی ساخته میشود. از آنجایی که این سنگ مربوط به نجف است به آن دُر نجف گفته میشود.”